Baş ağrısı çocukluk çağında sık görülen nörolojik yakınmalardan biridir. Migren, gerilim tipi baş ağrısı veya sekonder nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Çocuklarda baş ağrısı bazen ciddi nörolojik hastalıkların ilk belirtisi olabilir ve ayrıntılı inceleme gerektirir.

Çocukluk çağı migreni, baş ağrılarının en önemli nedenlerinden biridir. Genellikle mide bulantısı, kusma, ışığa ve sese hassasiyetle birlikte görülür. Erken tanı, çocuğun yaşam kalitesini artırır ve gereksiz tetkiklerden kaçınılmasını sağlar.

Gerilim tipi baş ağrısı daha çok stres, uyku düzensizliği veya okul sorunları ile ilişkilidir. Bu tür baş ağrıları kronikleşebilir ve düzenli takip gerektirebilir. Çocuğun yaşam alışkanlıklarının düzenlenmesi tedavide önemli rol oynar.

Baş ağrısının altında tümör, enfeksiyon veya damar anomalileri gibi ciddi nedenler de olabilir. Bu nedenle uzun süren, şiddeti artan ya da nörolojik bulgularla birlikte seyreden baş ağrılarında mutlaka çocuk nörolojisi uzmanına başvurulmalıdır.

Çocuklarda Baş Ağrısı Neden Olur?

Çocuklarda baş ağrısı genel olarak altta gösterilebilen bir neden olmayan birincil baş ağrıları (Migren, Gerilim tipi baş ağrısı, Nevraljiler) ya da altta gösterilebilen bir neden olan ikincil baş ağrıları olarak sınıflandırılmaktadır. Tıpkı bir evin iki ana kapısı gibi düşünebilirsiniz: Birincisi, kapıyı direkt açtığınızda girdiğiniz, altta yatan başka bir sorunun olmadığı durumlar; ikincisi ise, kapının arkasında başka bir odaya, yani başka bir sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkan baş ağrıları. Birincil baş ağrıları, adından da anlaşılacağı gibi, baş ağrısının kendisinin sorun olduğu durumlardır. Migren, gerilim tipi baş ağrısı ve nevraljiler bu gruba girer. İkincil baş ağrıları ise, grip gibi bir enfeksiyon, sinüzit, hatta diş çürüğü gibi başka bir rahatsızlığın belirtisi olarak ortaya çıkar. Bazen de çok nadir olmakla birlikte altta yatan daha ciddi bir sağlık sorunu baş ağrısına neden olabilir.

Çocuğumun Baş Ağrısı Ciddi Bir Sorun Belirtisi Olabilir mi?

Baş ağrısı ile gelen bir çocukta öncelikle ikincil baş ağrıları dışlanmalıdır. Evet, her anne babanın aklına ilk gelen soru budur. Neyse ki çocuklardaki baş ağrılarının büyük çoğunluğu ciddi bir nedene bağlı değildir. Ancak tıpkı bir dedektif gibi, bazı ipuçlarını takip ederek ciddi durumları ayırt etmemiz gerekir. İkincil baş ağrısı, hipertansiyon, enfeksiyon hastalıkları (sinüzit, kulak enfeksiyonları, baş boyun enfeksiyonları, diş enfeksiyonları) gibi bir sağlık sorunundan kaynaklanabileceği gibi, menenjit gibi ciddi beyin enfeksiyonları da baş ağrısına neden olabilir. Örneğin çocuğunuzun baş ağrısıyla birlikte yüksek ateşi varsa, boynunu hareket ettirmekte zorlanıyorsa veya ışığa karşı aşırı hassasiyeti varsa, bu durum menenjit gibi ciddi bir enfeksiyonun işareti olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Yine, şiddetli bir kafa travması sonrası ortaya çıkan ve giderek artan baş ağrısı da ciddiye alınmalıdır. Bu nedenle çocuklarda görülen baş ağrısı önemsenmesi gereken bir sağlık sorunudur.

Birincil Baş Ağrısı Denilince İlk Akla Ne Gelir?

Birincil baş ağrısı denildiğinde ilk akla gelen migrendir. Migren, adeta bir fırtına gibi gelip geçici, zonklayıcı bir baş ağrısı türüdür. Her yaşta görülebilir. Migren baş ağrısı çocuklarda erişkinden farklıdır. Çocuklarda migren, yetişkinlerdekinden biraz farklı seyredebilir. Örneğin yetişkinlerde genellikle başın tek tarafında hissedilirken, çocuklarda her iki tarafta da olabilir. Ayrıca çocuklarda migren atakları daha kısa sürebilir ve karın ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler daha ön planda olabilir. Tıpkı bir orkestranın farklı enstrümanları gibi, migren de farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Bazı çocuklarda ışıktan veya sesten rahatsız olma, bazı çocuklarda ise baş dönmesi veya görme bozuklukları eşlik edebilir.

Okul Çağındaki Çocuğumda En Sık Görülen Baş Ağrısı Türü Nedir?

Okul çağı döneminde gerilim tipi baş ağrısı da sık birincil baş ağrısı nedenlerindendir. Gerilim tipi baş ağrısı, sanki başı sıkı bir bantla sarılmış gibi, künt ve yaygın bir ağrıya benzetilebilir. Genellikle stres, yorgunluk, uykusuzluk veya uzun süre ekrana bakmak gibi nedenlerle ortaya çıkar. Tıpkı bir kasın uzun süre kasılması gibi, baş ve boyun kaslarının gerilmesi de bu tür baş ağrısına yol açabilir. Bu ağrı genellikle hafiftir veya orta şiddettedir ve günlük aktiviteleri çok fazla etkilemez.

Çocuğumun Baş Ağrısının Birincil mi Yoksa İkincil mi Olduğunu Nasıl Anlarız?

Birincil baş ağrısı ayırıcı tanısı ikincil nedenler dışlandıktan sonra klinik takip ile konulur ve tedavisi düzenlenir. Bu ayrımı yapmak için doktorunuz öncelikle çocuğunuzun öyküsünü dinleyecek ve fiziksel muayenesini yapacaktır. Baş ağrısının ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü, nerede hissedildiği, hangi belirtilerin eşlik ettiği gibi sorular soracaktır. Eğer doktorunuz ikincil bir baş ağrısından şüphelenirse, bazı ek testler (kan testleri, görüntüleme yöntemleri gibi) isteyebilir. Ancak çoğu zaman, çocuğunuzun anlattıkları ve muayene bulguları birincil baş ağrısı tanısı koymak için yeterli olacaktır. Tıpkı bir yapbozun parçalarını birleştirmek gibi, doktorunuz da çocuğunuzun şikayetlerini ve bulgularını bir araya getirerek doğru tanıyı koymaya çalışacaktır.

Migren Hastalarında Beyinde Ne Gibi Bir Sorun Olabilir?

Migren hastalarında beynin elektrik dalgalarında bozukluk olabilir. EEG çekilerek bu durumun aydınlatılması atakların önlenmesi için seçilecek ilacı belirlemede önemlidir. Migrenin tam olarak nedeni henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da beyindeki bazı kimyasal maddelerin ve sinirsel aktivitelerin dengesizliğinin rol oynadığı düşünülmektedir. Bazı migren hastalarında, beyindeki elektriksel aktivitede de değişiklikler görülebilir. Elektroensefalografi (EEG) adı verilen bir testle bu elektriksel aktiviteyi ölçebiliriz. Bu test, migren ataklarının sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olacak doğru ilacı seçmemize yardımcı olabilir. Tıpkı bir elektrik devresindeki kısa devre gibi düşünebilirsiniz, EEG ile beynin elektriksel aktivitesindeki olası sorunları tespit etmeye çalışırız.

Çocuğumun Anlık, Kısa Süreli ve Saplanıcı Baş Ağrıları Olursa Ne Düşünmeliyiz?

Anlık ağrı, saplanıcı tarzda kısa süreli ağrılar nevralji olabilir. Nevralji, adeta bir şimşek çakması gibi aniden ortaya çıkan, kısa süreli ve şiddetli ağrılardır. Bu ağrılar genellikle yüz bölgesinde veya başın belirli bir noktasında hissedilir. Tedavisi diğer birincil baş ağrısı nedenlerinden farklıdır. Bu nedenle nedeni açıklanmayan baş ağrısı olan tüm çocukların iyi bir çocuk nöroloji kliniğinde değerlendirilmesi önerilir. Eğer çocuğunuz bu tür ağrılardan sık sık şikayet ediyorsa, bir çocuk nöroloğu tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Çünkü nevraljinin tedavisi, migren veya gerilim tipi baş ağrısından farklı olabilir. Tıpkı farklı müzik aletlerinin farklı notaları çalması gibi, farklı baş ağrısı türlerinin de farklı tedavi yaklaşımları vardır.

Çocuğum Sık Sık Başının Döndüğünü Söylüyor, Bu Neden Olabilir?

Baş dönmesi; çevreyi dönüyormuş gibi hissetme, sersemlik, fiziksel olarak kararlı bir şekilde duramama gibi hissiyatlarla karakterize bir durumdur. Baş dönmesi, tıpkı bir geminin sallanması gibi, kişinin kendisinin veya çevresinin hareket ettiği yanılsamasına neden olabilir. Dış etkenler, kullanılan ilaçlar, sahip olunan hastalıklar, bir baş dönmesi nedeni olabilir. Örneğin çocuğunuz çok hızlı ayağa kalkarsa veya uzun süre aç kalırsa başı dönebilir. Bazı ilaçların yan etkisi olarak da baş dönmesi görülebilir. Ayrıca iç kulak sorunları veya bazı enfeksiyonlar da baş dönmesine yol açabilir. Baş dönmesinin tedavisini tam anlamıyla yapabilmek için bu hisse neden olan sebebin de tespit edilmesi gerekir. Bu nedenle baş dönmesinin altında yatan nedeni bulmak ve ona yönelik tedavi uygulamak önemlidir.

Çocuklarda Baş Dönmesi Ciddi Bir Sorunun İşareti Olabilir mi?

Çocuklarda baş dönmesi beyincikte hasar, inme, iltihap ve kitle gibi acil müdahale gerektiren nörolojik hastalıklara işaret edebileceği gibi, migren gibi kronik nörolojik hastalıklardan da kaynaklanabilir. Evet, tıpkı baş ağrısında olduğu gibi, baş dönmesi de bazen ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Beyincikte hasar, inme (felç), beyin iltihabı veya tümör gibi durumlar acil müdahale gerektirebilir. Bu tür durumlarda baş dönmesine genellikle denge sorunları, yürüme güçlüğü, konuşma bozukluğu gibi başka belirtiler de eşlik eder. Ancak baş dönmesi bazen migren gibi kronik bir nörolojik hastalıktan da kaynaklanabilir. Ayrıca iç kulak ilke ilgili hastalıklarda da baş dönmesi görülür. İç kulaktaki denge organının sorunları da baş dönmesine neden olabilir.

Bebeklerde ve Küçük Çocuklarda En Sık Görülen Baş Dönmesi Nedeni Nedir?

Bebeklik ve çocuklukta en sık neden iyi huylu gelip geçici hareketle ilişkisi olmayan tekrarlayıcı baş dönmesidir. Bu tip baş dönmesi bir çeşit migren olup, hastaların yakınlarında sıklıkla migren öyküsü bulunmaktadır. Neyse ki bebeklerde ve küçük çocuklarda görülen baş dönmelerinin çoğu iyi huyludur ve kendiliğinden geçer. Buna “iyi huylu paroksismal vertigo” denir. Bu durum aslında bir tür migrendir ve genellikle ailede migren öyküsü olan çocuklarda daha sık görülür. Bu tür baş dönmeleri genellikle kısa sürer ve herhangi bir kalıcı hasara yol açmaz.

Anlık ve Kısa Süreli Baş Dönmesi Atakları Ne Anlama Gelebilir?

Ayrıca anlık kısa süreli baş dönmesi atakları epilepsinin de bir göstergesi olabilir. Anlık, çok kısa süren baş dönmesi atakları bazen epilepsi (sara) nöbetlerinin bir belirtisi olabilir. Bu tür ataklarda çocuğunuz kısa bir süre için bilincini kaybedebilir veya garip hareketler yapabilir. Tüm bu nedenlerin ayrıntılı değerlendirilmesi ve tanı konulması için iyi bir pediatrik nöroloji değerlendirmesi gereklidir. Bu nedenle çocuğunuzda tekrarlayan veya endişe verici baş dönmesi atakları varsa, mutlaka bir çocuk nöroloğu tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Doktorunuz, gerekli gördüğü takdirde bazı testler yaparak (örneğin EEG) doğru tanıyı koyacak ve uygun tedaviyi önerecektir. Unutmayın her baş ağrısı veya baş dönmesi ciddi bir sorun anlamına gelmez, ancak dikkatli olmak ve gerektiğinde uzman görüşü almak her zaman en doğrusudur.

Sıkça Sorulan Sorular

Çocuklarda baş ağrısının en yaygın nedenleri nelerdir?

Çocuklarda baş ağrısı genellikle stres, uyku düzensizliği, susuz kalma, göz bozuklukları ve üst solunum yolu enfeksiyonları gibi faktörlerden kaynaklanır.

Çocuklarda baş ağrısı ile migren nasıl ayırt edilir?

Migren genellikle tek taraflı, zonklayıcı ağrıdır ve ışığa, sese hassasiyetle birlikte bulantı yapabilen, ataklar halinde gelen tekrarlayıcı baş ağrısıdır. Sıradan baş ağrıları ise daha hafif ve yaygın hissedilir.

Çocuklarda baş ağrısı ne zaman ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir?

Baş ağrısı ateş, kusma, ense sertliği, bilinç değişikliği veya ani şiddetli başlangıç ile birlikteyse acil olarak doktora başvurulmalıdır.

Sık tekrarlayan baş ağrısı çocuklarda okul başarısını nasıl etkiler?

Sık baş ağrısı konsantrasyon bozukluğu, devamsızlık ve sosyal aktivitelerden uzaklaşma nedeniyle okul başarısında düşüşe yol açabilir.

Çocuklarda baş ağrısının tetikleyicileri nasıl belirlenir?

Gıda alışkanlıkları, uyku düzeni, stres faktörleri ve çevresel etkenler bir günlük tutularak baş ağrısını tetikleyen nedenler tespit edilebilir.

Çocuklarda baş ağrısı için ilaçsız tedavi yöntemleri nelerdir?

Dinlenme, sessiz ve karanlık ortamda bulunma, bol sıvı tüketimi, düzenli uyku ve gevşeme egzersizleri baş ağrısını azaltmada yardımcı olabilir.

Göz bozuklukları çocuklarda baş ağrısına nasıl yol açar?

Göz bozuklukları, özellikle uzun süre ekrana bakma veya kitap okuma sırasında göz kaslarının zorlanmasına bağlı baş ağrısına neden olabilir.

Çocuklarda baş ağrısı yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterir mi?

Ergenlikte hormon değişiklikleri nedeniyle baş ağrısı daha sık görülebilir; kız çocuklarında ise migren tipi baş ağrıları daha yaygın olabilir.

Ailede migren öyküsü olan çocuklarda baş ağrısı riski artar mı?

Evet, ailede migren veya baş ağrısı öyküsü olan çocuklarda benzer sorunların görülme riski genetik yatkınlık nedeniyle daha yüksektir.

Çocuklarda baş ağrısı için ne zaman nöroloji uzmanına başvurulmalıdır?

Ağrıya nörolojik bulgular eşlik ediyorsa, ağrı tekrarlıyorsa veya tedaviye yanıt alınamıyorsa nöroloji uzmanına başvurmak gerekir.